رشته شیمی شامل دو بخش علم شیمی و صنایع شیمی است. علم شیمی به‌عنوان یکی از علوم پایه زیربنای علوم مختلفی مانند بیولوژی، بیوتکنولوژی، پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی و رشته‌های متعدد مهندسی است. اما صنایع شیمیایی عبارت است از صنایعی که در آنها واکنش شیمیایی انجام می‌گیرد، یعنی اقسام مواد اولیه تبدیل به محصولات جدید می‌شوند که خواص این محصولات تا حدودی با مواد اولیه متفاوت است. صنایع شیمی طیف گسترده‌ای از صنایع مانند صنایع غذایی، داروسازی، پتروشیمی، الیاف مصنوعی، بهداشتی و آرایشی و صنایع تولید لوازم خانگی را در بر می‌گیرند. در ادامه با شغل های رشته شیمی و انواع آن ها آشنا می شویم.
آشنایی با شغل های رشته شیمی
رشته شیمی از رشته‌های دانشگاهی وسیعی است که گرایش‌های مختلفی در مقطع ارشد و دکترا دارد. به‌همین‌دلیل حوزه‌های شغلی مختلفی را پوشش می‌دهد که در ادامه به شغل های مریوط به رشته شیمی در مهم‌ترین گرایش‌های آن اشاره خواهیم کرد.
شغل های رشته شیمی تجزیه
شیمی تجزیه گرایشی پر طرفدار از علم شیمی محسوب می شود که در مورد روش های مختلف جداسازی، استخراج، شناسایی و همچنین بررسی کمی اجزای طبیعی یا مصنوعی یک ماده مطالعه و بررسی می کند. فارغ التحصیلان گرایش شیمی تجزیه می توانند در بسیاری از صنایع بنیادی مشغول به کار شوند:
- کنترل کیفیت محصول
- نمایش و کنترل آلوده کننده ها
- مطالعات پزشکی و بالینی
- عیارگیری
شغل های رشته شیمی آلی
رشته شیمی گرایش آلی به تحقیق و بررسی ترکیبات آلی می پردازد. تعیین ساختار و ساختمان ترکیبات آلی، مطالعه، تحقیق و بررسی واکنش های مختلف این ترکیبات و در نهایت توسعه روش هایی جهت سنتز ترکیبات آلی از جمله وظایف یک شیمیدان آلی می باشد. فارغ التحصیلان گرایش آلی می توانند در بسیاری از صنایع مشغول به کار شوند:
- سنتز ترکیبات آلی
- صنایع شیمی پلیمر و آلی
- طیف سنجی آلی
- بیوشیمی
- سینتیک و مکانیسم واکنش های آلی
شغل های رشته شیمی کاربردی
رشته شیمی کاربردی درباره به‌کارگیری شیمی در صنعت مطالعه می‌کند. مهم‌ترین کار دانش آموختگان این رشته کنترل کیفیت محصولات و ارزیابی آنها از نظر استانداردهاست. کارشناسان شیمی کاربردی می‌توانند در مشاغل و صنایع زیر مشغول شوند:
- اشتغال در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی، استاندارد و مواد مصرفی
- فعالیت یا ایجاد آزمایشگاه سنتز مواد
- آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها
- صنایع مختلف مثل پلاستیک، رنگ، دارو، صنایع بهداشتی و غیره
- کنترل کیفیت
- ارائه مشاوره به مراکز تولیدی
شغل های رشته شیمی دارویی
شیمی دارویی به تحقیق و بررسی ترکیبات داروها، بهبود آنها یا ساخت داروهای جدید می‌پردازد. این رشته با زیست‌شناسی، سم‌شناسی، داروسازی، میکروبیولوژی و غیره در ارتباط است. متخصصان شیمی دارویی به استخدام کارشناس شیمی در شرکت داروسازی علاقه دارند و می‌توانند در شغل‌هایی مثل موارد زیر مشغول به کار شوند:
- تحقیق و پژوهش درباره تاثیر مواد شیمیایی بر سیستم‌های زیستی و بیولوژیکی
- طراحی، ساخت و بهبود داروها با فرمولاسیون متفاوت و جدید در جهت افزایش اثر‌بخشی و کیفیت آنها و کاهش عوارض جانبی
- طراحی و تدوین دستورات مصرف داروها
- کار در حوزه آنالیز و شناسایی شرکت‌های غیردارویی
- کار روی تشخیص فاکتورها و ترکیبات مختلف بدن انسان
- نظارت بر مراحل تولید داروهای گیاهی و شیمیایی و نیز واردات یا صادرات آنها
شغل های رشته شیمی فیزیک
رشته شیمی فیزیک برای توجیه پدیده‌های شیمیایی از اصول فیزیک مثل ترمودینامیک، تعادل فازی و غیره استفاده می‌کند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در شغل‌های زیر مشغول شوند:
- آموزش شیمی
- مدیر کنترل کیفی، مدیر فنی یا طراح و سازنده در صنایع مختلف مثل رنگ و رزین، پلیمر، شوینده، غذایی، دارویی و غیره
- کارشناس تحقیق و توسعه شرکت های دانش بنیان
- کارشناس دستگاه آنالیز
مشاغل رشته شیمی پلیمر
شیمی پلیمر به بررسی درشت مولکول‌ها می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در شغل‌هایی نظیر موارد زیر مشغول شوند:
- صنایع مختلف مثل داروسازی، پلاستیک، ساختمان، مهندسی مواد، رنگ، پلاستیک، نساجی و غیره
- طراحی و ساخت مواد پلیمری که در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند
- برنامه‌ریزی و مدیریت واحد تولید پلیمر خام به مواد مصرفی
- آموزش و تحقیقات
مشاغل رشته شیمی معدنی
شیمی معدنی گرایشی از علم شیمی محسوب می شود که در مورد کانی ها، خواص و ویژگی های آنها مطالعه و بررسی می کند. از آنجاییکه موقعیت های شغلی گرایش شیمی معدنی متوسط است، این گرایش از محبوبیت کمتری میان داوطلبان کارشناسی ارشد شیمی برخوردار می باشد. بیشترین بازار کار رشته شیمی معدنی، در شهرهای بزرگ و صنعتی و در حقیقت در صنایع و معادن آنها می باشد. به این نکته توجه کنید که این رشته، جایگاه کاری مناسبی در آزمایشگاه ها، کارگاه ها و کارخانه های تهیه و ترخیص مواد معدنی دارد. فارغ التحصیلان رشته شیمی معدنی می توانند در شغل هایی نظیر موارد زیر مشغول شوند:
- مطالعه و بررسی کاتالیزورها و نانوذرات در مراکز علمی-پژوهشی
- تولید انواع مواد شوینده، پاک کننده و غیره
- ریاست آزمایشگاه های تحقیقاتی
- تدریس در دانشگاه ها و مراکز علمی به عنوان هیئت علمی
- استخراج مواد شیمیایی از منابع معدنی
درآمد رشته شیمی در ایران
درآمد حاصل از رشته شیمی به عوامل گوناگونی چون تحصیلات، سابقه کار، موقعیت جغرافیایی و نوع صنعت یا سازمانی که در آن کار می‌کنید بستگی دارد. در ایران، متخصصان شیمی با مدرک تحصیلی مناسب و سابقه کار مرتبط، می‌توانند در بخش‌های مختلف صنایع شیمیایی، مواد مصرفی، داروسازی و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی فعالیت کنند.
در خارج از کشور نیز، با توجه به توسعه صنایع شیمیایی و نیاز به متخصصان، درآمد متخصصان شیمی ممکن است بالا باشد. البته، درآمد نهایی وابسته به عوامل مختلف است و نیاز به تجربه کاری و مهارت‌های فرد در رشته شیمی را نیز لازم دارد.
سخن پایانی
رشته شیمی یکی از گسترده‌ترین رشته‌های تحصیلی است که با صنایع زیادی ارتباط دارد. این رشته گرایش‌های متعددی دارد و متخصصان آن می‌توانند در بخش‌های مختلف صنایع متفاوت مشغول به کار شوند. بازار کار و درآمد آنها به میزان تخصص و مهارتی که دارند وابسته است و به صورت‌کلی می‌توان درآمد خوبی از این رشته داشت.
بسیار خرسندیم که این مقاله را مطالعه کردید. انتقادات و پیشنهادات خود را برای بهبود مقاله های بعدی در قسمت نظرات سایت با ما به اشتراک بگذارید.