خواص روغن کنجد برای سلامتی پوست‚مو و کاهش وزن

روغن کنجد که یکی از مواد اولیه‌ی ضروری در آشپزی شرقی است، یکی از منحصربفردترین، معطرترین و طعم‌دارترین روغن‌هایی است که می‌توانید در آشپزخانه‌ی خود داشته باشید. طعم نسبتا شیرین و آجیلی آن به سبزیجات بخارپز شده رنگ و بو می‌بخشد و طعم سالاد را مطبوع می‌نماید و حتی تنقلاتی مثل ذرت بو داده یا بستنی را خوشمزه‌تر می‌کند! روغن کنجد از دانه‌های کنجد گرفته می‌شود و در انواع مختلفی موجود است که هر یک دارای خواص، عوارض، نحوه‌ی مصرف و ویژگی‌های مخصوص به خود می‌باشند. جالب است بدانید که این روغن جای پای خود را در رژیم‌های لاغری نیز باز کرده است!

انواع روغن کنجد

روغن کنجد بر اساس نوع روشی که از دانه‌های کنجد استخراج و تولید می‌شود، به دو نوع اصلی تصفیه شده و تصفیه نشده تقسیم می‌گردد. علاوه بر این تقسیم‌بندی، روغن کنجد به 3 زیرمجموعه‌ی دیگر هم تقسیم می‌شود:

♦ روغن کنجد خام و پرس سرد: این روغن عموماً دارای رنگ زرد روشن است

♦روغن کنجد برشته شده: در این محصول از کنجد برشته یا روست شده استفاده می‌شود و رنگ آن تیره تر است

♦روغن کنجد هندی: در این روش، دانه‌های مورد استفاده برای تولید روغن کنجد در دمای بسیار بالایی قرار می‌گیرند و بنابراین رنگ روغن تیره‌تر می‌شود. روغن تهیه شده از دانه‌های برشته شده‌ی کنجد دارای رنگ طلایی تا قهوه‌ای است و طعم آجیلی مشخصی دارد. از این روغن در درجه اول برای چاشنی غذا استفاده می‌شود، نه پخت و پز. مقدار کمی از این نوع روغن می‌تواند طعم و مزه‌ی انواع سوپ را دگرگون کند. نوع لایت‌تر (لایت به رنگ روغن اشاره دارد، نه کالری یا چربی آن) با دانه‌های برشته نشده و معمولی کنجد درست می‌شود. اگرچه طعم این روغن ملایم است، اما می‌توان از آن به عنوان طعم دهنده نیز استفاده کرد. همچنین روغن کنجد معمولی برای پخت و پز مناسب‌تر از روغن کنجد تیره است.

ارزش غذایی روغن کنجد

احتمالا تا کنون درباره‌ی ارزش غذایی و خواص روغن کنجد زیاد شنیده‌اید. این امر تا حدی درست است، اما یادتان باشد که روغن به هر حال روغن است و فرق نمی‌کند کنجد باشد یا زیتون و آفتابگردان! همه‌ی روغن‌ها دارای کالری بالایی هستند و برای جلوگیری از افزایش وزن باید به صورت محدود و با برنامه مصرف شوند که در ادامه‌ی مطلب خواص روغن کنجد به آن خواهیم پرداخت. مانند تمام چربی‌ها، روغن کنجد هرگز از نظر مغذی با غذاهای کامل رقابت نمی‌کند. در زیر لیست مواد مغذی موجود در هر قاشق چایخوری از روغن کنجد تصفیه شده آورده شده است:

♦ کربوهیدرات: صفر

♦چربی کل: 13.5 گرم

♦چربی اشباع: 1.9 گرم

♦ چربی تک غیراشباع: 5.4 گرم

♦چربی چند غیراشباع: 5.6 گرم

♦امگا 3: 40.5 میلی‌گر

♦پروتئین: صفر

روغن کنجد در هر قاشق غذاخوری 119 کالری داشته و هیچ کربوهیدرات یا پروتئینی ندارد. ترکیب اسیدهای چرب آن، عمدتاً چربی تک غیراشباع و چند غیراشباع است و حاوی مقدار زیادی امگا 6 می‌باشد. یک قاشق غذاخوری روغن کنجد مقدار کمی ویتامین E و K را تامین می‌کند (به ترتیب در حدود 1 و 2 درصد از نیاز کل روزانه‌ی بدن). همچنین این روغن فاقد هرگونه ماده معدنی در نظر گرفته می‌شود. البته برخی انواع روغن کنجد تصفیه نشده دارای مقداری روی، کلسیم، پروتئین و ویتامین‌های گروه B هستند و میزان ویتامین‌های E و K در آنها بیشتر است. همانطور که گفته شد، خواص روغن کنجد بسته به روش‌های تولید آن می‌تواند متفاوت باشد و در مجموع، روغن‌های تصفیه نشده ارزش غذایی بیشتری از انواع تصفیه شده‌ی آن دارند. با این حال نوع تصفیه شده از روغن کنجد برای پخت و پز مناسب‌تر است، اما خواص نوع تصفیه نشده‌ی این روغن به خواص پرشمار دانه‌های کنجد بسیار نزدیک‌تر است.

خواص روغن کنجد برای بدن

آنتی اکسیدان بالا

روغن کنجد حاوی دو آنتی اکسیدان سزامول و سزامینول است که اثرات قدرتمندی بر سلامت بدن دارند. آنتی اکسیدان‌ها موادی هستند که به کاهش آسیب سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. تجمع رادیکال‌های آزاد در سلول‌های شما ممکن است منجر به التهاب و بیماری شود. یک مطالعه‌ی یک ماهه روی موش‌ها نشان داد که مصرف مکمل‌های روغن کنجد از آسیب سلول‌های قلب محافظت می‌کند. در همان مطالعه، فعالیت آنتی اکسیدانی در موش‌هایی که روزانه 2 یا 5 میلی‌لیتر روغن کنجد به ازای هر پوند (5 یا 10 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم) از وزن بدن دریافت می‌کردند، افزایش یافت.

خواص ضد التهابی قوی

التهاب مزمن می‌تواند مضر باشد و منجر به بیماری شود، به همین دلیل مهم است که آن را تا حد امکان محدود کنیم. طب سنتی تایوانی مدت‌هاست که از روغن کنجد برای خواص ضد التهابی آن استفاده می‌کند و از آن برای درمان التهاب مفاصل، دندان درد و خراش‌های پوستی استفاده می‌کند. اخیراً، مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان داده‌اند روغن کنجد می‌تواند التهاب را کاهش دهد، که ممکن است یکی از مزایای اصلی آن برای سلامتی باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که روغن کنجد نشانگرهای التهابی مانند تولید اکسید نیتریک را کاهش می‌دهد

سلامت قلب

تحقیقات جدید نشان می‌دهند که رژیم غذایی غنی از چربی‌های غیراشباع برای سلامت قلب مفید است. روغن کنجد حاوی 82 درصد اسیدهای چرب غیراشباع بوده و غنی از اسیدهای چرب امگا 6 می‌باشد که نقش مهمی در پیشگیری از بیماری قلبی دارند. تحقیقات روی موش‌ها نشان می‌دهد روغن کنجد ممکن است به پیشگیری از بیماری‌های قلبی و حتی کند کردن سرعت پیشرفت پلاک‌ها در شریان‌ها کمک کند. در واقع، زمانی که از این روغن به جای روغن‌های پر از چربی‌های اشباع شده استفاده می‌شود، ممکن است سطح کلسترول خون را کاهش دهد. یک مطالعه یک ماهه روی 48 فرد بزرگسال نشان داد، افرادی که روزانه 4 قاشق غذاخوری (59 میلی لیتر) روغن کنجد مصرف می‌کردند، در مقایسه با افرادی که روغن زیتون مصرف می‌کردند، کاهش بیشتری درکلسترول LDL (بد) و ‌تری گلیسیرید داشتند.رژیم غذایی غنی از چربی‌های غیراشباع، روغن کنجد برای سلامت قلب مفید است.

کنترل قند خون

از خواص روغن کنجد می‌توان به تنظیم قند خون اشاره کرد که برای افراد مبتلا به دیابت مهم است. یک مطالعه نشان داد که قرار دادن موش‌های مبتلا به دیابت در رژیم غذایی حاوی 6 درصد روغن کنجد به مدت 42 روز، در مقایسه با موش‌هایی که با این روغن تغذیه نشده بودند، کاهش قابل توجهی در قند خون را در پی داشت. روغن کنجد حتی ممکن است در تنظیم طولانی مدت قند خون نقش داشته باشد. مطالعه‌ای روی 46 بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد که مصرف روغن کنجد به مدت 90 روز به طور قابل توجهی قند خون ناشتا و هموگلوبین HbA1cرا در مقایسه با گروهی که دارونما مصرف می‌کردندT کاهش می‌دهد. سطوح HbA1c به عنوان نشانگری برای کنترل طولانی مدت قند خون شناخته می‌شوند.

خواص روغن کنجد برای سلامتی

روغن کنجد نه تنها خوشمزه است، بلکه مزایای زیادی برای سلامتی بدن دارد که در قسمت قبل در خواص روغن کنجد به آنها اشاره کردیم. با این حال خواص این ماده‌ی غذایی می‌تواند شامل موارد استفاده از طریقی به جز خوراکی هم باشد. دانه‌های کنجد دارای مواد مغذی زیادی در داخل پوسته‌های کوچک خود هستند و وقتی به روغن تبدیل می‌شوند، جذب این مواد مغذی از طریق پوست و مو باورنکردنی است. روغن کنجد حتی می‌تواند برای حیوانات خانگی شما هم مفید باشد

مراقبت از پوست

روغن کنجد ضدباکتری و ضدالتهاب بوده، دارای ویتامین E است و به طور کلی، یک مکمل عالی برای مراقبت از پوست انسان می‌باشد. گفته می‌شود که بهبود جای زخم و سوختگی‌های روی پوست، از جمله خواص روغن کنجد می‌باشد که از قدیم الایام در طب سنتی شناخته شده بوده است. در اینجا چند روش محبوب برای استفاده از خواص روغن کنجد برای سلامتی پوست را گرداوری کرده‌ایم:

ماساژ

هر ماساژی لذت بخش و آرامش بخش است، اما نشان داده شده است که ماساژ پا با روغن کنجد به خواب آرام کمک می‌کند. یک مطالعه نیز نشان داد که چکاندن روغن کنجد روی پیشانی 20 شرکت‌کننده در طول هفت جلسه‌ی 30 دقیقه‌ای در یک دوره 2 هفته‌ای، کیفیت خواب و کیفیت زندگی آنان را در مقایسه با افرادی که درمان پلاسبو (استفاده از دارونما) دریافت می‌کردند، بهبود ‌بخشید. همچنین برخی از مطالعات نشان داده‌اند که ماساژ با روغن کنجد ممکن است به کاهش درد بازو و پا کمک کند.

مراقبت از صورت

روغن‌ها برای تمیز کردن و مرطوب کردن صورت عالی بوده و یک پاک کننده آرایش موثر به شمار می‌روند. همچنین عنصر روی موجود در روغن کنجد می‌تواند به تقویت کلاژن و حفظ انعطاف پذیری پوست شما کمک کند که نتیجه‌ی آن، چین و چروک کمتر بر روی صورت خواهد بود! یک مطالعه روی موش‌ها نیز نشان داد که این روغن ممکن است با مهار ترکیباتی مانند گزانتین اکسیداز و اکسید نیتریک که رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند، آسیب سلولی پوست را کاهش دهد.

لوازم آرایشی

اگر خودتان لوازم آرایشی درست می‌کنید، می‌توانید از روغن کنجد به عنوان روغن حامل پایدارکننده استفاده کنید. بسیاری از شرکت‌های تجاری نیز همین کار را می‌کنند

spf طبیعی

اگر می‌خواهید 15 تا 20 دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید، می‌توانید از روغن کنجد به ‌عنوان یک SPF ایمن، با سطح پایین و کاملا طبیعی استفاده کنید. این روغن بسته به کیفیت، SPF بین 4 تا 10 دارد. در واقع، روغن کنجد توانایی مقاومت در برابر 30 درصد از اشعه ماوراء بنفش را دارد، در حالی که بسیاری از روغن‌های دیگر مانند روغن نارگیل و زیتون تنها در برابر 20 درصد از این اشعه مقاومت می‌کند

مراقبت از مو

می‌توانید از روغن کنجد برای براق نگه داشتن موها و هیدراته نگه داشتن پوست سر استفاده کنید. به سادگی مقدار کمی روغن کنجد را گرم کنید (نه داغ) و پوست و موی سرتان را با آن ماساژ دهید. این کار نه تنها احساسی عالی و آرامش بخش را در پی خواهد داشت، بلکه ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در روغن، مو و پوست سر شما را تغذیه می‌کند. می‌توانید روغن را به عنوان ماسک به مدت 30 دقیقه بر روی سرتان بگذارید و سپس به طور معمول شامپو زده و آن را پاک نمایید.

سلامت قلب

مانند بیشتر روغن‌های گیاهی، روغن کنجد نیز در پخت غذا بسیار کمک کننده است و باعث خوشمزگی آن می‌شود. دلیلش هم اسید چرب‌هایی است که در این روغن وجود دارد. روغن کنجد حاوی مقدار زیادی اسید چرب‌های تصفیه نشده از جمله سسومال و سسامین است. این مزیت می‌تواند سیستم قلبی عروقی را متعادل و سطح کلسترول را پایین نگه دارد. این روغن همچنین می‌تواند سطح کلسترول کلی بدن را نیز پایین بیاورد. این یعنی اگر روغن کنجد را به برنامه غذایی خود اضافه کنید، کمتر در خطر حملات قلبی و سکته‌های مغزی قرار دارید.

اضطراب و افسردگی

تیروزین آمینو اسیدی است که مقدار زیادی از آن را می‌توان در روغن کنجد پیدا کرد. تیروزین مستقیما با فعالیت سروتونین در ارتباط است و در مغز ترشح می‌شود و با سرشار کردن بدن از آنزیم‌ها و هورمون‌هایی که فرد را شاد می‌کند، باعث تقویت خلق و خو می‌شود. به عبارت دیگر وقتی از اضطراب و افسردگی رنج می‌برید، روغن کنجد می‌تواند در مسیری درست خلق و خو را تقویت کند و حالتان را تغییر دهد.

پیشگیری از سرطان

روغن کنجد حاوی ترکیبی ارگانیک به نام فیتات است که تاثیری مستقیم روی کاهش رشد سرطان دارد. همچنین سطح منیزیم در روغن کنجد معمولا بالا بوده و این ماده معدنی ضروری، مستقیما با کاهش خطر سرطان کولونکتال در ارتباط است. کلسیم نیز برای پیشگیری از بروز سرطان روده اهمیت دارد.

آیا روغن کنجد برای آشپزی مناسب است؟

از خواص روغن کنجد که بگذریم، این روغن یکی از مهم‌ترین روغن‌های پخت و پز برای غذاهای سراسر آسیا و خاورمیانه است. در حالی که روغن کنجد بیشتر به دلیل نقش خود در آشپزی چینی شناخته شده است، اما انواع مختلفی از آن در بسیاری از غذاهای کره‌ای و هندی نیز استفاده می‌شود. با این حال، اگر با مشخصات انواع روغن‌های کنجد آشنا نیستید، استفاده صحیح از آنها می‌تواند دشوار باشد. در زیر نگاهی به برخی از بایدها و نبایدهای پخت و پز با روغن کنجد می‌پردازیم. از انواع روغن کنجد و ویژگی‌های آنها آگاه باشید. برای سرخ کردن و تفت دادن از روغن کنجد تصفیه شده (لایت) استفاده کنید. روغن کنجد تصفیه نشده (برشته شده) را در یخچال نگهداری کنید تا ماندگاری آن بیشتر شود.

به پایان مطلب خواص روغن کنجد می‌رسیم. این روغن یک چربی خوشمزه و سالم است که باید به رژیم غذایی خود اضافه کنید. به لطف محتوای آنتی اکسیدانی و خواص ضد التهابی آن، ممکن است برای قلب، مفاصل، پوست، مو و موارد دیگر مفید باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری در انسان برای بررسی این اثرات بالقوه مورد نیاز است. شما می‌توانید با افزودن آن به دستورالعمل‌های غذایی مختلف و مصرف آن به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل از مزایای بالقوه روغن کنجد بهره‌مند شوید.