آیا هوش مصنوعی دلیل نابودی انسان ها خواهد شد؟

هوش مصنوعی واژه‌ای است که بیشتر ما با شنیدن آن به یاد ربات‌های ساخته دست بشر می‌افتیم که برای کمک به ما ساخته شده‌اند و در آینده قرار است جای انسان‌ها را بگیرند، شاید این نوع تفکر محصول فیلم‌های علمی و تخیلی باشد، اما این مسئله خیلی هم دور از ذهن نیست، چرا که این روزها به دغدغه اصلی فیزیکدان‌ها و افراد بزرگی همچون استیون هاوکینگ و ایلان ماسک تبدیل شده است. آیا در آینده هوش مصنوعی قرار است به دشمن اصلی ما انسان‌ها تبدیل شود؟آینده نسل بشر در خطر است؟ آیا به گفته هاوكينگ توسعه هوش مصنوعی كامل می‌تواند فصل پايانی حيات نژاد بشر باشد؟در این مقاله از پله به پله به بحث در مورد این موضوع خواهیم پرداخت.

هوش مصنوعی(Artificial intelligence) AIچیست؟

علم هوش مصنوعی یکی از شاخه‌های علوم کامپیوتر است که به هوشمندسازی ماشین‌ها می‌پردازد. یکی دیگر از اسامی این علم، هوش ماشینی است که زبان ساده‌تر میتوان آن را تقلید یک ماشین از رفتار هوشمندانه‌ی انسان دانست.
AI از روی هوش انسانی شبیه سازی شده تا توانایی فکر و عمل مانند انسان را داشته باشد. این تعریف برای هر ماشینی که همانند ذهن انسان فکر کند و توانایی عمل کردن داشته باشد صدق می‌کند.
اگرچه هنوز تعریف دقیقی برای هوش مصنوعی که مورد توافق دانشمندان این علم باشد، ارائه نشده است اما اکثر تعاریفی که درباره حوزه این علم ارائه شدند، بر پایه یکی از ۴ اصل مهم است که عبارتند از :

1. سامانه‌هایی که مانند انسان فکر می‌کنند.
2. سامانه‌هایی که عقلانی فکر می‌کنند.
3. سامانه‌هایی که مانند انسان عمل می‌کنند.
4. سامانه‌هایی که عقلانی عمل می‌کنند.

کاربردهای هوش مصنوعی

امروزه نیز می‌توان کاربرد‌های AI را در زندگی روزمره مشاهده کرد. برای مثال برخی از چراغ‌های راهنمایی رانندگی هوشمند با محاسبه زمان مورد نیاز برای توقف خودرو‌ها در پشت چراغ قرمز از AI استفاده می‌کنند. دستیار‌های صوتی گوگل (Google Now) ، اپل (Siri) و مایکروسافت (Cortana) به سوالات و درخواست‌های شما پاسخ می‌دهند و در هنگام رانندگی تنها با گوش سپردن به سخنان شما؛ برای دوستانتان پیامک می نگارد و ارسال می‌کند . همچنین با شناختی که از شما دارند (مانند سلیقه) به بررسی رستوران‌های نزدیک مورد علاقه شمامی‌پردازند و بهترین رستوران را پیشنهاد می‌دهند.

انواع هوش مصنوعی

AI بر اساس میزان دقت یادگیری از مفاهیم و عملکردی که دارد دسته‌بندی می‌شود، در حال حاضر AI سه نوع دارد که چشم انداز و ماموریت این علم را مشخص کرده است.

1. هوش مصنوعی محدود ANI (Artificial Narrow Intelligence)
2. هوش مصنوعی عمومی AGI (Artificial General Intelligence)
3. هوش مصنوعی سوپر ASI (Artificial Super Intelligence)

• هوش مصنوعی محدود – Artificial Narrow Intelligence

هوش مصنوعی محدود بسیار زودتر از انواع دیگر AI به وجود آمد و امروزه  بسیار پرکاربرد است، بطور مثال در بازی‌های رایانه‌ای مثل شطرنج شاهدشون هستیم. هوش مصنوعی محدود بر این منظور توسعه پیدا می‌کند که یک وظیفه مشخص را بهتر از انسان انجام دهد، برای همین به آن‌ها هوش مصنوعی محدود می‌گویند. برای مثال معرفی محصولات مناسب شما، سیستم تبدیل گفتار به نوشتار، بررسی رزومه‌ها و غیره… که از انواع هوش مصنوعی محدود هستند.

• هوش مصنوعی عمومی – Artificial General Intelligence

هوش مصنوعی عمومی مانند ماشینی است که بتواند دنیای اطرافش را مثل انسان درک کند و پتانسیل انجام کارهایی را دارد که انسان هم توانایی انجام آن‌ها را دارد. این سطح از AI سیستمی است که بطور مثال در کارهایی مثل حافظه و ذخیره‌سازی دارای گنجایشی مشابه مغز انسان را داراست تا توانایی انجام فعالیت‌های روزمره یک انسان را داشته باشد.
هوش مصنوعی عمومی مانند هر تکنولوژی دیگری، جنبه مثبت و منفی در زندگی انسان‌ها دارد اما اگر از ظرفیت و توانایی‌های آن بصورت مدیریت شده استفاده شود بسیار مفید و کاربردی است و تا حد قابل توجهی از مشکلات را می‌تواند حل کند.

• سوپر هوش مصنوعی – Artificial Super Intelligence

این سطح از AI، دلیل اصلی ترس انسان از این علم است! به هوشی، سوپر هوش مصنوعی می‌گویند که توانایی بالاتری از ذهن انسان را داراست و از درک و سطح قدرت فهمیدن انسانی عبور کرده باشد. در واقع این مدل از AI، سطح هوش فرابشری دارد که تاکنون هیچ کشوری به این سطح از هوش دست نیافته است و رسیدن به این سطح از AI، همچنان در هاله‌ای از ابهام است.
یکی از مباحثی که بر سر سوپر هوش مصنوعی است، موضوع تهدید نابودی انسان‌ها است! بسیاری از متخصصان، پژوهشگران و محققان این حوزه معتقدند که برای رسیدن به این سطح از AI باید تست تورینگ را بصورت کامل پیاده‌سازی کرد که تاکنون هیچ ماشینی نتوانسته است به این سطح از درک و فهم برسد که با موفقیت کامل و صددرصد از آن بیرون آید.

انقلابی در هوش مصنوعی؛ ربات سوفیا

۱۴ فوریه سال ۲۰۱۶ شرکت هنگ‌کنگی “هانسون رباتیک” ربات سوفیا را فعال کرد و این ربات پیشرفته به قدری شهرت پیدا کرده است که هانسون رباتیک برای او به طور جداگانه حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی ساخته که این موضوع شهرت سوفیا را دو چندان کرده است. شرکت هانسون رباتیک پیشتر گفته بود چهره سوفیا را با الهام از چهره شخصیت‌هایی مانند ملکه نفرتیتی، آدری هپبورن و آماندا هانسون(همسر طراح این ربات) طراحی کرده است.
ربات سوفیا دارای قدرت پردازش داده‌های تصویری و سیستم تشخیص چهره‌ است. او همچنین قادر به تقلید و حالات چهره حرکات انسان، پاسخ دادن به برخی پرسش‌ها و مکالمات ساده درباره موضوعات از پیش تعیین شده‌ است. سوفیا، یک ربات است که دارای شباهت ظاهری بی‌نظیر به انسان است. این ربات دارای توانایی‌های پیچیده بسیاری است و حتی قادر به ابراز احساسات پیچیده انسانی نیز می‌باشد.

هشدارها درباره هوش مصنوعی

ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت هوافضای اسپیس‌ایکس و شرکت خودروسازی تسلا، همیشه با انتقادات تند در مقابل هوش مصنوعی پیشرفته جبهه گرفته و سیستم‌های هوش مصنوعی عمومی را با واژه‌های آخرالزمانی توصیف کرده است.او در فستیوال موسیقی SXSW ۲۰۱۸ هوش مصنوعی عمومی را تنها خطر بزرگ و تهدیدآمیزی دانسته که بشر اکنون با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند و از آن به‌عنوان یکی از مشکلاتی که بیش‌ترین فشار را به انسان‌ها وارد کرده، یاد کرد. وی در این رویداد گفت که به نظر او چنین سیستم‌هایی می‌توانند مرگبارتر از فاجعه‌ای هسته‌ای باشند.

استیون هاوکینگ نیز در گفتگویی به‌شدت در مورد AI هراس‌افکنی کرده و گفته توسعه AI می‌تواند به قیمت نابودی نسل بشر تمام شود.

 

آیا هوش مصنوعی بشر را نابود می ‌کند؟

امروز نگرانی‌های بسیاری از طرف مجامع مختلف، دانشمندان و صاحب‌نظران حوزه آی‌تی در ارتباط با AI به وجود آمده، این دغدغه در سال‌های اخیر دست‌مایه فیلم‌های بسیاری هم بوده. فیلم‌هایی مثل ترمیناتور، ماتریکس، یا بلید رانر که در همه‌ آنها انسان ضعیف در برابر دشمنی هولناک با AI قرار می‌گیرد. این علم به طور عمده در دو بخش می‌تواند ما را به خطر بیندازد:

خطر اول

برای مواقعی که از AI برای انجام مأموریت‌های مخرب استفاده می‌شود. سلاح‌های خودکار که برای کشتار انسان‌ها برنامه‌نویسی می‌شوند. چنین سلاح‌هایی به سادگی فشردن یک دکمه غیرفعال نخواهند شد، چرا که کشور‌ها و شرکت‌های سازنده‌ی چنین سلاح‌هایی نمی‌خواهند سلاح‌ها به سادگی غیرفعال شوند!
کارشناسان در بحث پیرامون آینده AI به تازگی اعلام کرده اند که در ۵۰ یا ۱۰۰ سال آینده، AI بیشتر از کل جمعیت جهان در مغزش اطلاعات خواهد داشت.

خطر دوم

AI مأمور به انجام کاری مفید می‌شود ولی برای انجام دادن این کار مفید، کاری مخرب انجام می‌دهد. در صورتی که ماشین‌ها به هوشی فراتر از هوش انسان دست پیدا کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا این عوامل مصنوعی سعی در نابودی ما خواهند داشت یا انسان را نجات خواهند داد؟
این علم به طور فزاینده‌ای در حال هوشمندتر شدن است. تحقیقات نشان می دهد که در طول قرن حاضر، AI رایانه می تواند هوشی برابر با هوش انسان داشته باشد. و سپس گوی سبقت را از انسان خواهد ربود. هوش ماشینی باید آخرین اختراعی باشد که انسان‌ها ساختن آن را در دستور کارشان قرار می دهند.

سریال های جنجالی ساخته شده با موضوع هوش مصنوعی

دنیای غرب یا «West World» محصول ۲۰۱۶- تاکنون- آمریکا / امتیاز ۸.۷

در پایان فصل اول سریال وست‌ورلد، پس از آن که دلورس هزارتو (maze) را کشف می‌کند و از برنارد درباره‌ی آن می‌پرسد، برنارد در جواب به او می‌گوید که: «تو یک ربات نیستی، تو انسانی.» منظور برنارد این بود که دلورس موجودی بی‌روح نیست، بلکه آگاهی دارد.

آینه سیاه یا «Black Mirror» محصول ۲۰۱۱- تاکنون – آمریکا / امتیاز ۸.۸

آقای ربات یا « Mr. Robot» محصول ۲۰۱۵-۲۰۱۹ آمریکا / امتیاز ۸.۶

انسانها یا «Humans» محصول ۲۰۱۵-۲۰۱۸ آمریکا/ امتیاز ۸

سخن اخر
آنچه مسلم است این است که همواره در مورد آینده نظرات گوناگونی وجود دارد. اما اگر AI در جایگاه درستی مورد استفاده قرار گیرد، نه تنها خطرناک نیست بلکه کمک بسیار زیادی هم می‌تواند به نوع بشر کند اما در عین حال افرادی همچون استیون هاوکینگ، استیو وازنیاک و سایر محققین علوم رایانه همچنان بر این عقیده استوار هستند که باید از AI ترسید زیرا برای انسان‌ها بسیار خطرناک است. شما در این زمینه چه نظری دارید؟ با ما به اشتراک بگذارید.